טיוטת השוואה פילולוגית בין יידיש לשפות אחרות
השוואה פילולוגית בין יידיש לשפות אחרות
[עריכה]
(ראשי פרקים למאמר)
- מאת דב בר בורוכוב
תרגום לעברית:
[עריכה]חלק לשוני (מאת ב. ברוכוב).
הקדמה
א. רב הלשוניות של העם היהודי. העם היהודי ודיבור ספרותי בזמנים שונים. המבט ההיסטורי והבלתי-היסטורי על שפת היידיש. האלמנטים השמיים והבלתי-שמיים בשפת היידיש. השפעת אלמנטים של שפות זרות. כוחות בניית השפה הפנימיים והחיצוניים בעם היהודי. ההתאמות הכלליות של שפות היידיש (או שפות העם היהודי – המתרגם).
ב. שפות מעורבות בכלל. עברית כשפה מעורבת. עברית מנקודת ראות התפתחותית היסטורית (גם עברית חדשה, ארמית, לשון הקודש). יידיש-טייטש (יידיש עממית, מדוברת, של פשוטי העם, סלנג – המתרגם) מנקודת ראייה של התפתחות היסטורית.
ג. הערות טרמינולוגיות. השמות בשפת היידיש. ההיסטוריה של שמות ותאריכים. תיארוך ביידיש ובשפות אחרות. הביטוי הסוציאלי-פסיכולוגי של המגמות האלו. ההיסטוריה והביקורת מהשם "ז'ארגון" ושפות יהודיות עממיות אחרות.
ד. התפוצה הגיאוגרפית של שפת היידיש בעבר ובהווה. הסטטיסטיקה של יהודים דוברי יידיש – ולא יידיש – אם אפשר, עם מפה של דוברי יידיש עממית.
ה. מבט מקיף על פרשנות שפת היידיש. המצב היום. משימות פרשנות היידיש. לינגוויסטיקה (בלשנות) של יידיש כחלק מן הפילולוגיה היהודית. המידה וההיקפים של הפילולוגיה היהודית (פרשנות שפה, פרשנות פולקלור וספרות. ארכיאולוגיה של יידיש-טייטש, תרבות והיסטוריה של האמנות), האידאלים של הפילולוגיה היהודית (הכוונה ליידיש – המתרגם)
הערה בדעת המחברים להוסיף הבהרות נוספות בקשר לצלילי השפה (במיוחד פרשנות זו של I ,N ,L ,ß – הצלילים).
א. ההיסטוריה של שפת היידיש
1. ההיווסדות והגיל של שפת האידיש הראשונית (יידיש-טייטשר). המסמכים המוקדמים ביותר ביידיש-טייטש.
2. ההיסטוריה של הכתיב של היידיש-טייטשר. המוקדמות של יידיש-טייטש בגרמניה ובארצות הסלאביות.
מקור:
[עריכה]לינגוויסטישער טייל (פון ב. באראכאוו).
הקדמה
א. די פילשפראכיקייט פונים יידישן פאלק. די יידישע פאלקס – און ליטערטור-שפראכן אין פארשיידענע צייטן. דער היסטארישער און ניט-היסטארישער קוק אף די יידישע שפראכן. דאס סעמיטישע און ניט-סעמיטישע אין די יידישע שפראכן. די פאריידישונג פון פרעמדע שפראך-עלעמענטן. די שפראך-בילדנדיקע קרעפטן (אינווייניקע און אויסנווייניקע) באים יידישן פאלק. די אלגע-מיינע אייגנטימלאכקייטן פון די יידישע שפראכן.
ב. געמישטע שפראכן בכלל. העברעיש אלס א געמישטע שפארך. העברעיש פונים היסטארישן אנטוויקלונגס-שטאנדפונקט (אלט-און ניי-העברעיש, ארמיש, לשון הקודש). יידיש-טייטש פונים היסטארישן אנטוויקלונגס-שטאנדפונקט.
ג. טערמינאלאגישע באמערקונגען. דער נאמען פון דער יידישער שפראך; די געשיכטע פון יירע נעמען. יירע נעמען אין יידיש און אין אנדערע שפראכן. די סאציאל-פסיכאלאגישע באטייטונג און טענדענן פון די דאגיקע נעמען. די געשיכטע און קריטיק פונים נאמען "גשארגאן" די נעמען פון אנדערע יידישע פאלקס-שפראכן.
ד. די געאגראפישע פארשפרייטונג פון דער יידישער שפראך אינים עבר און הוה. די סטאטיסטיק פון די יידיש – און ניט-יידיש – רעדנדיקע יידן (אויב מיגלאך – מיט א קארטע פון די יידיש פאלקס-שפראכן).
ה. אני איבערבליק איבער דער געשיכטע פון דער יידישער שפראך-פארשונג. ייר היינטיקער מצב. די אויפגאבן פון דער יידישער שפראך-פארשונג. יידישע לינגוויסטיק אלס א טייל פון דער יידישער פילאלאגיע. דער באגריף און פארנעם פון דער יידישער פילאלאגיע (שפראך-פארשונג, פאלקלאר – און ליטעראטור – פארשונג, יידיש-טייטשע ארכעאלאגיע, קולטור – און קונסט-געשיכטע). די אידעאלן פון דער יידישער פילאלאגיע.
אנמערקונג מכח דעם מחבריס אויסלייגן און אייניקע פרטים פון גיין שפראך (בפרט דאס אויסלייגן פון די i ,n ,l ,ß – קלאנגען).
א. די געשיכטע פון דער יידישער שפראך
1. די אנטשטייונג און דער עלטער פון דער יידיש-טייטשער שפראך. די עלטסטע דאקומנטען אין יידיש-טייטש.
2. די שטרייט-פראגן פון דער יידיש-טייטשער שפראך-געשיכטע. דער עלטער פון יידיש-טייטש אין דייטשלאנד און אין די סלאווישע לענדער.